Zomereczeem bij paarden, ook wel SME genoemd (staart en manen eczeem) is een hele vervelende aandoening bij paarden dat zich vooral afspeelt in de zomer maanden (april t/m november) en word veroorzaakt door de overgevoeligheid voor het speeksel van de Culicoïdes mug, ook wel de knut genoemd. Doordat ik zelf een paard heb die IR is en SME heeft, ben ik al jaren bekend met dit 'probleem'. Eindelijk na een hele lange periode van zoeken, webinars volgen en meten heb ik de aandoening goed onder controle en zoveel kennis, dat ik veel paarden help die deze aandoening ook hebben.  

De symptomen van SME zijn:

• Hevige jeuk
• Schuren aan de staart en manen
• Jeuk aan buik
• Afgebroken staart en manen
• Kale plekken
• Verdikte huid van manenkam en staartwortel
• Open wonden op staart en manen

Als een paard eenmaal overgevoelig is voor de knut, is dit vaak levenslang. De allergie kan zomaar ontstaan, ook bij oudere paarden die er eerder geen last van hadden. De oorzaak van zomereczeem is lastig te noemen en afhankelijk van vele factoren. De combinatie van erfelijke aanleg, verminderde afweer, voeding en de toename van muggen kan de oorzaak zijn.

Insuline resistentie (IR)

Jeuk in de zomer wordt vaak al snel gekoppeld aan SME. Echter zijn er veel paarden die helemaal geen SME hebben, maar Insuline Resistentie. Beide aandoeningen hebben veel overeenkomsten in de symptomen, maar de oorzaak en behandeling is wel degelijk anders. De duidelijkste kenmerken van Insuline Resistentie bij paarden zijn de verharde en verdikte manenkam. Hier zie je vaak rimpels in de kam. Paarden schuren hun manen door irritatie van een suikerstapeling. Ook vinden muggen Insuline Resistente paarden vaak interessant, mogelijk door het zoetere bloed en de verminderde weerstand. Andere IR kenmerken zijn: vetophopingen bij de staartwortel en vetkwabben achter het schouderblad. Bij merries is er ook vaak een verdikking bij de navel en bij ruinen (vaker dan bij hengsten) een gezwollen koker.

Deze IR paarden zijn vaak stram, stijf en kort in de beweging. De spieren zijn hard en niet kneedbaar. Maar het grootste probleem bij IR is hoefbevangenheid. Insuline Resistentie wordt niet altijd direct herkend als IR aangezien er diverse klachten kunnen ontstaan. Paarden kunnen ook hoefbevangen en spierbevangen worden door IR. Ook verergeren vaak artritis klachten, krijgen paarden rugklachten en hebben stijve spieren. Meestal hebben paarden met IR overgewicht (of krijgen overgewicht), maar ondergewicht kan ook een gevolg zijn. Paarden met IR zijn ook gevoeliger voor ontstekingen. IR veroorzaakt namelijk vetopslag in het gehele lichaam waardoor er extra cytokinen (een eiwit dat o.a. betrokken is bij ontstekingsbevordering) vrijkomen en het paard daardoor gevoeliger is voor ontstekingen.

Waardoor ontstaat IR? 

Voeding, stress, infectie en hormoonproblemen van paarden zijn de belangrijkste oorzaken van IR. Waarbij voeding de grootste boosdoener is. Paarden zijn niet gemaakt om grote hoeveelheden suiker te verwerken, waardoor de darmflora van slag raakt. Krachtvoer dat hoog in het suiker (of zetmeel) is of rijk gras/hooi kan suikerpieken veroorzaken die het paard niet kan verwerken. 

Al vele jaren probeert men homeopathische druppeltjes, corticosteroïden, smeersels, poeders, supplementen e.a. te geven in de hoop dat het probleem minder word. Sommige producten helpen inderdaad een beetje, maar nemen niet het probleem weg. Een allergie vermindert bijna altijd door de vervuiling op te ruimen en de orgaanfuncties en orgaansysteem te optimaliseren. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaken te achterhalen. Vaak zijn de nieren en lever vervuilt met afvalstoffen of heeft je paard een andere onderliggende ziekte zoals KPU of EMS wat uiteindelijk ook jeuk kan veroorzaken. De kunst is dus om uit te zoeken waar in het lichaam van jouw paard de verstoringen liggen. Het is belangrijk om alle suiker, zetmeel, tarwe, soja, mais, gerst, granen en melasse uit het menu van je paard te schrappen. Vaak kan de jeuk al (deels) afnemen door zo natuurlijk mogelijk te voeren. Voeren naar wat jouw paard nodig heeft voor zijn lichaam. Ieder lichaam is uniek en eigen en heeft een andere lichaamsbehoefte. Wat voor paard A werkt, hoeft niet voor paard B te werken. Veel paardeneigenaren voeren voordroog hooi of kuil (gelukkig is dat al aan het veranderen). Dat is ten zeerste af te raden bij paarden die SME of IR hebben. Onverpakt hooi dat laag is in suikers is het beste om je paard te geven. Benieuwd wat voor hooi je aan je paard geeft qua energie, suiker en eiwit? Je kan je hooi bij PAVO laten testen zodat je precies weet wat je in je paard stopt. Meten is weten!

Wat te doen?

Jij kan je paard helpen de SME en/of IR onder controle te krijgen door je paard uit te laten meten met de biotensor. Wat wil ik weten en wat meet ik allemaal uit?